سیر تحوّل و کارکرد عرفانی- ادبی عنصر نور

نویسندگان

زرّین تاج واردی

چکیده

از دیرزمان، عنصر نور در اسطوره، تاریخ و فلسفه جهان شناسی اقوام گوناگون حضور داشته است. بنا بر کارکردهای متنوع نور (مثل مفاهیم قدسی، عقلانی، هستی شناختی، هدایتگری وزیباشناسی)، این سیر تاریخی از مصر باستان و با آیین هرمس آغاز می شود و در اندیشه زردشت، تنوّع وگستردگی می یابد. دین یهود، مکتب گنوس، آیین صابئین مندایی و دین عیسای ناصری(ع) با تأثیرپذیری از یکدیگر در انتقال اندیشه اشراقی نقش داشته اند. اوج حضور مفاهیم نورانی با شاکله عقلانی، در دین مبین اسلام مشاهده می شود. با توجه به اینکه محور این نوشتار بررسی متون ادبی وعرفانی است، مشاهده می شود که در سه اثر: الطواسین از حلاج، عبهرالعاشقین از روزبهان بقلی و آواز پر جبرئیل از سهروردی، نور در وصف وحدانیّت خداوند و قداست وجود نبیّ اکرم، جمال الهی و انسانی، مراتب وجود و فرشته شناسی نقش مؤثّری ایفا می کند. در حقیقت، وسعت مشرب عرفان و ادب ایرانی، با تکیه بر مبانی اسلامی، کلیّتی از اندیشه خردورزان کهن را منعکس می کند

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

سیر تحول رویکرد روان‌کاوانه در نقد ادبی

تعامل بین روان‌کاوی و ادبیات، موضوعی بوده است که در طول یک سده اخیر، موردتوجه پژوهش‌گران این دو شاخه از مطالعات علوم انسانی بوده است. در این پژوهش، تلاش خواهد شد تا به بررسی اجمالی سیر تحولی پرداخته شود که نقد روان‌کاوانه از ابتدا تاکنون با آن مواجه بوده است. این تحقیق نشان می‌دهد که در دوره اول مطالعات روان‌کاوانه پیرامون آثار ادبی، نویسنده، نقش اصلی را ایفا می‌کرد و روان‌کاوی ادبیات، بیشتر حو...

متن کامل

در وادی ایمن (ازحقیقت قرآنی تا کارکرد ادبی-عرفانی در شعر)

مکان بعثت حضرت موسی علیه‌السلام در شعر فارسی به «وادی ایمن» مشهور است. این عبارت ریشۀ قرآنی دارد؛ اما در قرآن کریم، ترکیبی به صورت «وادی ایمن» نداریم و این عبارت به گونه‌ای، آفریدۀ ادب فارسی است که از حسن مجاورت واژۀ وادی و ایمن در آیۀ 30 قصص، بهره‌ای شاعرانه برده و عبارت زیبای «وادی ایمن» را پدید آورده است. نام مکان بعثت حضرت موسی علیه‌السلام در قرآن کریم، وادی مقدس و مبارک طوی است. این مقاله...

متن کامل

جهانی‌شدن و تحول کارکرد مرزها ‏

برای فهم معمای سیاست در عرصه روابط بین‌الملل طی قرن بیست ویکم بینشی صحیح درخصوص مسائل جغرافیای سیاسی و به‌خصوص مرزها در عصر جهانی شدن نیاز است. در حالی که می‌رفت مطالعات مرزی به بوته فراموشی سپرده شود؛ در سال‌های اخیر، بحث‌های جهان بدون مرز، سرزمین‌زدایی، جهانی شدن و پایان جغرافیا رنسانس و یا انقلابی در تحقیقات مرزی به وجود آورده است. در این زمینه، محققین مسائل مرزی دارای دیدگاه‌های مختلف هستند...

متن کامل

مطالعه سجع در آثار عرفانی و ادبی

این مقاله در پی تبیین اهمیت و کیفیت استفاده از سجع، مبتنی بر ساختار و روح زبان فارسی در آثار عرفانی و ادبی است. در این میان، به علل توجه نویسندگان و میزان توفیق آنان در رعایت قواعد اصولی سجع از منشأ عربی آن، با هدف چگونگی استفاده مؤلفان از سجع و موازنه اشاره می‌شود. نتایج نشان می‌دهد که برای آفرینش اثر هنری مبتنی بر سجع، تغییر ساختار ظاهر به تغییر ساختاری درونی اثر از جمله محتوا و توصیف رویداده...

متن کامل

نگاهی گذرا به سیر تحول کارکرد موسیقی در حیات دینی یهود

در مطالعة حاضر، سیر تحولِ موسیقی در حیات دینی یهود از ابتدا تا پایان هزارۀ اول میلادی مطالعه شده است. هدف از نگارش این مطالعه نمایاندن ارتباط بین شرایط سیاسی- اجتماعی موجود در جامعۀ یهود و رویکرد آنان به موسیقی بوده است. در این مطالعه، که به روش توصیفی- تحلیلی نگاشته شده، نخست قدمت موسیقی و اَشکال اولیۀ آن در عهد عتیق بررسی شده، سپس، با مراجعه به گزارش‏های تاریخی، به عصر معبد دوم پرداخته شده و نش...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
ادبیات عرفانی

ناشر: دانشگاه الزهرا

ISSN 9384-2008

دوره 2

شماره 4 2013

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023